Zapoznaj się z nasza ofertą

Brązowa plamistość liści soi (septorioza)

  1. INNVIGO
  2. Brązowa plamistość liści soi (septorioza)

Spis treści

Charakterystyka brązowej plamistości liści soi (septoriozy)

Brązowa plamistość liści soi (septorioza) to jedna z najczęstszych chorób grzybowych występujących na plantacjach soi w Polsce i Europie Środkowej. Wywoływana jest przez grzyby z rodzaju Septoria, które atakują głównie liście roślin, prowadząc do powstawania charakterystycznych, brązowych plam. Brązowa plamistość liści soi (septorioza) występuje zarówno na uprawach towarowych, jak i w gospodarstwach ekologicznych, stanowiąc istotne zagrożenie dla uzyskania wysokich plonów o dobrej jakości.

Choroba może pojawiać się już w początkowych fazach rozwoju soi, jednak największe nasilenie objawów obserwowane jest zazwyczaj od fazy kwitnienia do końca wegetacji. Skuteczność ochrony plantacji zależy od wczesnego rozpoznania objawów i szybkiego wdrożenia działań profilaktycznych oraz zwalczających.

Czynniki sprzyjające rozwojowi choroby

Brązowa plamistość liści soi (septorioza) rozwija się najintensywniej w warunkach wysokiej wilgotności powietrza i umiarkowanych temperatur. Choroba szybko rozprzestrzenia się podczas częstych opadów, mgieł, długotrwałej rosy oraz przy gęstym zwarciu łanu. Wzrost zagrożenia obserwuje się również w latach o częstych deszczach i w regionach o podwyższonej wilgotności gleby.

Dodatkowym czynnikiem sprzyjającym jest uprawa soi w monokulturze, pozostawianie resztek pożniwnych na polu oraz brak prawidłowego płodozmianu. Źródłem infekcji są także zakażone nasiona oraz gleba, w której przetrwalniki grzyba mogą przetrwać kilka lat.

Objawy brązowej plamistości liści soi

Pierwsze objawy brązowej plamistości liści soi (septoriozy) pojawiają się najczęściej na dolnych liściach w postaci drobnych, początkowo żółtawych, a następnie brązowych lub brunatnych plamek. Plamy te stopniowo powiększają się, często otoczone są jaśniejszą obwódką, a w centrum mogą być widoczne ciemniejsze punkty – piknidia grzyba. W miarę postępu infekcji plamy zlewają się, prowadząc do przedwczesnego żółknięcia i opadania liści.

Zaawansowane objawy septoriozy skutkują znacznym przerzedzeniem łanu, a choroba może przenosić się także na łodygi, ogonki liściowe oraz strąki, powodując dalsze uszkodzenia i ograniczając rozwój roślin. Wysoka presja choroby znacząco utrudnia prawidłowy rozwój roślin, zwłaszcza podczas suchej i gorącej pogody w końcu lata.

Szkodliwość i straty w uprawie

Brązowa plamistość liści soi (septorioza) może prowadzić do poważnych strat plonu poprzez osłabienie procesu fotosyntezy, przedwczesne zasychanie liści oraz zmniejszenie masy i jakości nasion. Największe zagrożenie stanowi w latach o długotrwałej, deszczowej pogodzie. Silne porażenie łanu skutkuje nie tylko redukcją plonu, ale również obniżeniem parametrów technologicznych soi, w tym zawartości białka i tłuszczu.

Ograniczenie powierzchni liści czynnych fotosyntetycznie sprawia, że rośliny szybciej dojrzewają, co utrudnia równomierny zbiór i może prowadzić do strat podczas omłotu.

Monitoring i profilaktyka

Skuteczna ochrona przed brązową plamistością liści soi (septoriozą) opiera się na regularnym monitoringu plantacji, szczególnie od początku fazy kwitnienia do końca wegetacji. Lustracje powinny obejmować ocenę dolnych i środkowych partii łanu, gdzie najczęściej pojawiają się pierwsze plamy chorobowe.

  • prowadzenie prawidłowego płodozmianu i unikanie uprawy soi po sobie,
  • stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego wolnego od patogenów,
  • niszczenie i głębokie przyorywanie resztek pożniwnych,
  • utrzymywanie optymalnego zagęszczenia łanu,
  • właściwe nawożenie i agrotechnika sprzyjające szybkiemu wzrostowi roślin,
  • wybór odmian o podwyższonej tolerancji na choroby grzybowe.

Profilaktyka agrotechniczna stanowi podstawę ochrony plantacji, a jej przestrzeganie znacząco ogranicza presję choroby.

Zwalczanie brązowej plamistości liści soi

W przypadku stwierdzenia pierwszych objawów brązowej plamistości liści soi (septoriozy) i sprzyjających warunków pogodowych zaleca się wykonanie zabiegów fungicydowych. Dobór preparatów powinien być zgodny z aktualnymi zaleceniami oraz rejestracją środków do ochrony soi. Szczególnie skuteczne są zabiegi w początkowych fazach rozwoju choroby oraz przy dużym zagęszczeniu łanu.

Decyzja o konieczności wykonania oprysku powinna być poparta oceną presji choroby i warunków meteorologicznych. Zawsze należy przestrzegać zasad integrowanej ochrony roślin oraz stosować środki chemiczne zgodnie z etykietą i wytycznymi instytucji branżowych, takich jak Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz PIORiN.

W praktyce warto także korzystać z zaleceń doradców rolniczych i monitorować efektywność prowadzonych zabiegów.

Znaczenie i zagrożenia dla produkcji soi

Brązowa plamistość liści soi (septorioza) jest jedną z chorób, które mogą decydować o opłacalności produkcji soi. W latach o wysokiej presji patogenów i niesprzyjającej pogodzie straty w plonie mogą sięgać kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu procent. Dlatego prowadzenie zintegrowanej ochrony, opierającej się na monitoringu, profilaktyce i odpowiedzialnym stosowaniu środków ochrony roślin, jest kluczowe dla osiągnięcia dobrych wyników produkcyjnych.

Odpowiednia strategia ochrony pozwala zminimalizować ryzyko strat i zachować wysoką jakość uzyskanego surowca, przy jednoczesnym ograniczaniu negatywnego wpływu na środowisko.

Podsumowanie

Brązowa plamistość liści soi (septorioza) to istotna choroba grzybowa upraw soi, której obecność może prowadzić do poważnych strat plonów. Skuteczna ochrona opiera się na systematycznym monitoringu, właściwej agrotechnice oraz szybkim wdrażaniu zabiegów ochronnych. Przestrzeganie zasad integrowanej ochrony roślin oraz korzystanie z oficjalnych zaleceń fitosanitarnych gwarantuje stabilność plonów i bezpieczeństwo upraw.

Więcej informacji o innych chorobach upraw oraz praktyczne wskazówki dotyczące ochrony soi znaleźć można w serwisie branżowym.