Śnieć gładka

Spis treści

• Charakterystyka śnieci gładkiej
• Cykl życiowy patogenu
• Objawy występowania choroby
• Czynniki sprzyjające infekcji
• Metody zapobiegania i zwalczania
• Podsumowanie

Charakterystyka śnieci gładkiej

Śnieć gładka to choroba grzybowa, która dotyczy przede wszystkim zbóż, głównie pszenicy. Wywoływana jest przez patogen Tilletia laevis. Choroba ta należy do grupy tzw. śnieci prawdziwych i stanowi zagrożenie dla jakości oraz zdrowotności plonów. Infekcja prowadzi do zamiany zdrowych ziaren w grudki napełnione ciemnobrązowymi zarodnikami.

Cykl życiowy patogenu

Zarodniki śnieci gładkiej utrzymują się w glebie przez wiele lat. Infekcja zachodzi głównie w momencie kiełkowania nasion. Patogen przenika przez koleoptyl i rozwija się w młodych roślinach. W okresie dojrzewania zboża patogen przekształca ziarniaki w charakterystyczne kule zarodnikowe. Rozprzestrzenianie następuje głównie poprzez skażone nasiona.

Objawy występowania choroby

Objawy śnieci gładkiej są trudne do zauważenia w fazie wzrostu rośliny. Widoczne stają się dopiero w czasie dojrzewania zbóż:

• brak typowego zapachu (w odróżnieniu od śnieci cuchnącej),
• nieznaczne skrócenie i przerzedzenie kłosów,
• ciemne, tłuste ziarniaki wypełnione zarodnikami,
• osypujące się łuski i obecność zarodników na zewnętrz kłosa.

Czynniki sprzyjające infekcji

Rozwojowi śnieci gładkiej sprzyjają warunki chłodne i wilgotne w okresie siewu oraz wczesnego wzrostu roślin. Do czynników ryzyka należą:

• stosowanie niezaprawianego ziarna,
• zaniechanie zmianowania,
• występowanie choroby w poprzednich sezonach.

Metody zapobiegania i zwalczania

Najskuteczniejszym sposobem ochrony przed śniecią gładką jest profilaktyka:

Zaprawianie nasion

Użycie zapraw fungicydowych przed siewem znacząco ogranicza ryzyko infekcji. Jest to podstawowa forma ochrony upraw zbożowych.

Zmianowanie

Wprowadzenie przerw w uprawie zbóż w rotacji polowej zmniejsza koncentrację zarodników w glebie.

Wybór odmian odpornych

Stosowanie odmian zbożowych o podwyższonej odporności na patogeny pomaga ograniczyć skutki ewentualnej infekcji.

Monitoring plantacji

Regularne obserwacje i kontrola jakości ziarna oraz higiena maszyn rolniczych ograniczają rozprzestrzenianie choroby.

Podsumowanie

Śnieć gładka to groźne schorzenie zbóż, które może prowadzić do poważnych strat plonów. Kluczową rolę w walce z chorobą odgrywa profilaktyka, w tym zaprawianie nasion i stosowanie zmianowania. Więcej informacji o ochronie zbóż ozimych można znaleźć na stronie ochrona zbóż ozimych.

Dodatkowe informacje na temat fitopatologii zbóż można uzyskać na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.