Spis treści
- Objawy wertyciliozy rzepaku
- Czynniki sprzyjające rozwojowi choroby
- Cykl rozwojowy patogenu
- Skutki gospodarcze i straty plonów
- Profilaktyka i zapobieganie
- Metody zwalczania wertyciliozy rzepaku
Objawy wertyciliozy rzepaku
Wertycilioza rzepaku to choroba grzybowa wywoływana przez patogeny z rodzaju Verticillium, głównie Verticillium longisporum. Pierwsze objawy są widoczne zwykle latem i obejmują więdnięcie dolnych liści oraz asymetryczne przebarwienia łodyg. Charakterystyczne jest również pojawianie się ciemnych pasków wzdłuż wiązek przewodzących oraz przebarwienia naczyń przewodzących w przekroju poprzecznym łodygi.
Czynniki sprzyjające rozwojowi choroby
Do czynników sprzyjających należą:
- wysoka wilgotność gleby i powietrza,
- temperatury w zakresie 15–25°C,
- monokultura rzepaku,
- krótki płodozmian,
- uprawa odmian podatnych na infekcje.
Cykl rozwojowy patogenu
Grzyb zimuje w glebie w postaci mikrosklerocjów, które mogą przetrwać kilka lat bez żywiciela. Infekcja następuje przez system korzeniowy roślin. Patogen przemieszcza się w górę łodygi w naczyniach przewodzących, powodując ich niedrożność i zahamowanie transportu wody oraz składników pokarmowych.
Skutki gospodarcze i straty plonów
Wertycilioza rzepaku może powodować znaczne straty plonów, sięgające nawet 50% w przypadku silnych infekcji. Obumieranie roślin przed dojrzałością skutkuje nieregularnym dojrzewaniem, mniejszą jakością nasion oraz utrudnionym zbiorem. Dodatkowo choroba obniża wartość technologiczną plonu.
Profilaktyka i zapobieganie
Skuteczna ochrona przed wertyciliozą rzepaku opiera się na działaniach profilaktycznych:
- stosowanie zdrowego, kwalifikowanego materiału siewnego,
- przestrzeganie prawidłowego płodozmianu (co najmniej 4 lata przerwy w uprawie rzepaku na tym samym polu),
- unikanie nadmiernego nawożenia azotem,
- uprawa odmian o wyższej tolerancji na infekcje.
Metody zwalczania wertyciliozy rzepaku
Obecnie brak jest zarejestrowanych fungicydów do bezpośredniego zwalczania patogenu Verticillium w rzepaku. Z tego powodu istotną rolę odgrywają metody agrotechniczne i profilaktyczne. W przypadku wystąpienia objawów choroby należy bezzwłocznie ograniczyć rozprzestrzenianie się patogenu poprzez:
- zaoranie resztek pożniwnych,
- niezwłoczne zbiory chorych roślin,
- monitorowanie plantacji w kolejnych latach.
Dodatkowe informacje o ochronie tej uprawy można znaleźć na stronie rzepak.
Aktualne rekomendacje dotyczące zwalczania chorób grzybowych w rolnictwie znajdują się na stronie Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
