Spis treści
- Charakterystyka rdzy żółtej zbóż i traw
- Czynniki sprzyjające rozwojowi choroby
- Objawy rdzy żółtej na roślinach zbożowych i trawach
- Profilaktyka i metody zwalczania
- Znaczenie gospodarcze i zagrożenia
Charakterystyka rdzy żółtej zbóż i traw
Rdza żółta zbóż i traw, znana także jako rdza paskowana, to jedna z najgroźniejszych chorób grzybowych atakujących gatunki zbożowe, w tym pszenicę, pszenżyto, jęczmień oraz trawy uprawne. Wywoływana jest przez grzyb Puccinia striiformis, który rozwija się głównie w warunkach chłodnych i wilgotnych.
Czynniki sprzyjające rozwojowi choroby
Największe ryzyko porażenia rdza żółtą występuje przy temperaturach 8–15°C oraz wysokiej wilgotności powietrza. Choroba często pojawia się wiosną i jesienią, szczególnie w rejonach o łagodnym klimacie. Gęsty siew, brak zmianowania oraz obecność samosiewów zbóż dodatkowo sprzyjają infekcjom.
Objawy rdzy żółtej na roślinach zbożowych i trawach
Typowe objawy obejmują wąskie, żółte pręgi na liściach, które układają się równolegle do nerwów. W miarę postępu choroby, liście zamierają, co prowadzi do osłabienia fotosyntezy i spadku plonów.
Rozpoznawanie na etapie krzewienia i strzelania w źdzbło
Wczesne wykrycie porażenia jest kluczowe. Pierwsze oznaki mogą pojawić się już na siewkach. Regularne lustracje polowe, zwłaszcza w rejonach o wysokim udziale zbóż ozimych (ochrona zbóż ozimych) i jarych (ochrona zbóż jarych), pozwalają na szybkie podjęcie działań ochronnych.
Profilaktyka i metody zwalczania
Ochrona przed rdzą żółtą opiera się na kilku filarach:
- dobór odpornych odmian zbóż,
- zabiegi agrotechniczne: zmianowanie, optymalna gęstość siewu, unikanie przenawożenia azotem,
- monitoring pola i szybkie reagowanie na pierwsze symptomy,
- zastosowanie fungicydów w odpowiednim momencie wegetacji, zgodnie z zaleceniami PIORiN.
Strategia ochrony integrowanej
W ochronie zintegrowanej dużą wagę przykłada się do profilaktyki i stosowania środków chemicznych tylko w razie konieczności, z uwzględnieniem progów ekonomicznej szkodliwości.
Znaczenie gospodarcze i zagrożenia
Rdza żółta zbóż i traw może powodować znaczne straty plonu, sięgające nawet 40%, szczególnie w przypadku braku odpowiednich działań ochronnych. Osłabienie roślin skutkuje nie tylko obniżeniem ilości plonu, ale również jego jakości.
Ze względu na szybki rozwój patogenu i jego zmienność genetyczną, niezbędne jest śledzenie komunikatów doradczych oraz dobór nowoczesnych rozwiązań ochronnych zgodnych z aktualnymi zaleceniami instytucji badawczych (www.gov.pl).
