Spis treści
- Występowanie i znaczenie gospodarcze
- Cykl życiowy gnatarza rzepakowca
- Objawy żerowania i szkody
- Monitoring i progowanie zagrożenia
- Zwalczanie gnatarza rzepakowca
- Podsumowanie
Występowanie i znaczenie gospodarcze
Gnatarz rzepakowiec (Athalia rosae) to groźny szkodnik upraw rzepaku ozimego i jarego. Występuje powszechnie w całej Polsce, zwłaszcza na stanowiskach intensywnie uprawianych. Jego obecność może prowadzić do znacznych strat w plonie, szczególnie przy masowym pojawie larw w fazie rozwojowej rzepaku.
Cykl życiowy gnatarza rzepakowca
Owady dorosłe pojawiają się dwukrotnie w ciągu sezonu wegetacyjnego. Wiosenna generacja składa jaja w ogonkach liściowych i nerwach głównych liści. Larwy, przypominające głądźwiaki, żądłują tkanki liściowe, zostawiając charakterystyczne szkieletyzacje. Po żery rozwijają się w glebie, gdzie przechodzą przepoczwarczenie.
Generacje i tempo rozwoju
W sprzyjających warunkach gnatarz rzepakowiec może dać dwie, a nawet trzy generacje rocznie. Największe szkody wyrządza pokolenie letnie, którego larwy żądłują rośliny w zaawansowanej fazie wzrostu.
Objawy żerowania i szkody
Głównym objawem żeru gnatarza rzepakowca jest szkieletyzacja liści, polegająca na zjadaniu miękiszu i pozostawieniu nerwów. Przy masowym występowaniu może dojść do całkowitego ogołocenia roślin z liści, co prowadzi do osłabienia fotosyntezy, zahamowania wzrostu i pogorszenia plonowania.
Największe zagrożenie
Szkodliwość jest największa w fazie rozety i w początkowych etapach wzrostu pędu głównego. W tych fazach każde uszkodzenie liści obniża możliwości rozwojowe rośliny.
Monitoring i progowanie zagrożenia
W celu skutecznej ochrony należy regularnie prowadzić lustracje plantacji od wschodów do fazy łodygi. Ważne jest kontrolowanie zarówno dorosłych osobników, jak i larw. Przekroczenie progu ekonomicznej szkodliwości (ok. 1-2 larwy na roślinę) powinno być sygnałem do podjęcia działań ochronnych.
Zwalczanie gnatarza rzepakowca
W ochronie rzepaku przed gnatarzem rzepakowcem istotne znaczenie ma kompleksowe podejście:
- Agrotechnika: wczesne siewy, zbilansowane nawożenie i zachowanie płodozmianu zmniejszają ryzyko występowania.
- Monitoring: bieżące kontrole umożliwiają szybkie reagowanie.
- Zabiegi chemiczne: należy stosować zarejestrowane insektycydy, zgodnie z aktualnymi zaleceniami PIORiN.
Dobrą praktyką jest łączenie ochrony przeciw gnatarzowi z zabiegami przeciwko innym szkodnikom rzepaku, np. pchełce rzepakowej lub słodyszkowi rzepakowemu.
Podsumowanie
Gnatarz rzepakowiec to ważny szkodnik upraw rzepaku, którego żery może prowadzić do znacznych strat plonu. Skuteczna ochrona wymaga znajomości biologii szkodnika, regularnego monitoringu oraz szybkiego reagowania przy przekroczeniu progów szkodliwości. Wdrożenie zintegrowanych metod ochrony roślin pozwala ograniczyć populację tego szkodnika i zapewnić stabilny plon.
Produkty powiązane
