- Charakterystyka mszycy ogórkowej
- Cykl życiowy i warunki sprzyjające rozwojowi
- Szkody wyrządzane w uprawach ogórków
- Monitoring obecności szkodnika
- Zwalczanie mszycy ogórkowej
- Działania profilaktyczne w ochronie ogórków
Charakterystyka mszycy ogórkowej
Mszyca ogórkowa (Aphis gossypii) to powszechnie występujący szkodnik upraw ogórków oraz innych roślin z rodziny dyniowatych. Jest to niewielki owad ssący, osiągający długość do 2 mm, o barwie zielonej, żółtawej lub czarnej. Najczęściej występuje w koloniach, zlokalizowanych na spodniej stronie liści oraz na młodych pędach roślin.
Cykl życiowy i warunki sprzyjające rozwojowi
Cykl życiowy mszycy ogórkowej jest niezwykle szybki – w optymalnych warunkach może pojawić się nawet kilkanaście pokoleń w ciągu sezonu. Zimuje w postaci jaj na roślinach dziko rosnących, m.in. chwastach, a wiosną migruje na rośliny uprawne. Szkodnik rozmnaża się partenogenetycznie, co przyspiesza rozwój populacji.
Warunki sprzyjające to: ciepła pogoda, wysoka wilgotność powietrza i duża gęstość nasadzeń. Szkodliwość mszyc nasila się w okresie intensywnego wzrostu roślin.
Szkody wyrządzane w uprawach ogórków
Mszyca ogórkowa uszkadza rośliny poprzez wysysanie soków komórkowych. Prowadzi to do zniekształceń liści, zahamowania wzrostu i osłabienia rośliny. Szkodnik ten bywa również wektorem wirusów, np. wirusa mozaiki ogórka (CMV), co znacznie zwiększa ryzyko strat w plonie.
Dodatkowym problemem jest wydzielanie spadzi, która zanieczyszcza liście, sprzyjając rozwojowi grzybów sadzakowych, ograniczającym proces fotosyntezy. W konsekwencji dochodzi do znacznych strat w uprawie ogórków.
Monitoring obecności szkodnika
Skuteczna ochrona roślin przed mszycą ogórkową wymaga systematycznego monitorowania plantacji. Zaleca się:
- Regularne przeglądy liści od dolnych do szczytowych partii roślin,
- Stosowanie tablic lepnych (żółtych) w celu oceny liczebności populacji,
- Obserwację obecności naturalnych wrogów, takich jak biedronki, złotooki i pasożytnicze błonkówki.
Wczesne wykrycie pozwala na szybką reakcję i ograniczenie rozwoju szkodnika.
Zwalczanie mszycy ogórkowej
Zwalczanie mszycy ogórkowej może mieć charakter chemiczny, biologiczny oraz mechaniczny. W ramach ochrony integrowanej należy:
Chemiczne metody zwalczania
W przypadku masowego wystąpienia mszyc, konieczne może być zastosowanie środków ochrony roślin. Ważne jest:
- Stosowanie insektycydów dopuszczonych do upraw ogórka (zgodnie z etykietą),
- Rotacja substancji czynnych w celu zapobiegania uodpornieniu,
- Dobór terminu zabiegu w fazie wczesnego rozwoju kolonii.
Lista aktualnych preparatów znajduje się na stronie gov.pl.
Biologiczne metody ochrony
Coraz większe znaczenie mają biologiczne metody ochrony, w tym wprowadzenie naturalnych wrogów mszycy, np. biedronek (Coccinellidae) czy błonkówek (Aphidius spp.). Ich obecność pozwala ograniczyć konieczność stosowania środków chemicznych.
Metody mechaniczne
W początkowej fazie rozwoju szkodnika skuteczne może być ręczne usuwanie zainfekowanych części roślin lub ich eliminacja poprzez przycięcie.
Działania profilaktyczne w ochronie ogórków
Profilaktyka odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu występowania mszycy ogórkowej:
- Usuwanie roślin żywicielskich (chwastów) z sąsiedztwa upraw,
- Wybór odmian odpornych lub tolerancyjnych,
- Stosowanie osłon z siatek przeciw owadom w uprawie tunelowej,
- Odpowiedni płodozmian i unikanie nadmiernego nawożenia azotem.