Spis treści
- Charakterystyka omacnicy prosowianki
- Cykl rozwojowy i warunki sprzyjające
- Szkody wyrządzane przez omacnicę
- Monitoring i prognozowanie występowania
- Zwalczanie omacnicy prosowianki
- Zalecenia agrotechniczne
Charakterystyka omacnicy prosowianki
Omacnica prosowianka (Ostrinia nubilalis) to jeden z najgroźniejszych szkodników kukurydzy uprawnej w Polsce. Należy do rodziny motyli nocnych i występuje praktycznie we wszystkich rejonach kraju, szczególnie tam, gdzie intensywnie uprawiana jest kukurydza. Dorosłe osobniki mają rozpiętość skrzydeł około 25 mm i cechują się jasnożółtym ubarwieniem z ciemnobrązowymi liniami poprzecznymi.
Cykl rozwojowy i warunki sprzyjające
Cykl życiowy omacnicy prosowianki obejmuje jedno pokolenie rocznie. Zimują głównie głębsze stadia larwalne w resztkach pożniwnych kukurydzy. Loty motyli rozpoczynają się zazwyczaj w czerwcu i mogą trwać do sierpnia, przy czym składanie jaj odbywa się na spodniej stronie liści. Wylęgłe larwy przemieszczają się ku łodygom, gdzie wgryzają się do wnętrza roślin.
Rozwojowi sprzyjają ciepłe i wilgotne lata. Próg temperatury aktywności omacnicy to około 12°C, natomiast rozwój intensyfikuje się przy temperaturach powyżej 20°C.
Szkody wyrządzane przez omacnicę
Larwy omacnicy prosowianki powodują znaczne uszkodzenia łodyg, wiech i kolb kukurydzy. Skutkiem tego są:
- spadek plonowania nawet o 30%,
- zwiększone ryzyko wylegania roślin,
- obniżona jakość ziarna wskutek infekcji grzybami z rodzaju Fusarium.
Większość szkód przypada na koniec wegetacji, co utrudnia ich skuteczne ograniczenie bez uprzedniego monitoringu.
Monitoring i prognozowanie występowania
Podstawą skutecznej ochrony jest regularny monitoring populacji omacnicy prosowianki. Do najczęściej stosowanych metod należą:
- pułapki feromonowe do odłowu samców,
- lustracje liści i łodyg pod kątem obecności jaj i żerujących larw,
- obserwacje intensywności lotów i średniej temperatury dobowej.
Informacje o zagrożeniu można uzyskać również z komunikatów instytucji takich jak PIORiN.
Zwalczanie omacnicy prosowianki
Skuteczna ochrona kukurydzy przed omacnicą prosowianką opiera się na kompleksowym podejściu:
Metody chemiczne
Zabiegi insektycydowe zaleca się przeprowadzać w fazie masowego wylęgu larw, tj. 7–10 dni po maksimum lotów motyli. Zastosowanie odpowiedniego produktu powinno być zgodne z programem ochrony kukurydzy dostosowanym do warunków pogodowych i nasilenia występowania szkodnika.
Metody biologiczne
W niektórych rejonach stosuje się biologiczne metody zwalczania, np. z wykorzystaniem pasożytniczych much z rodzaju Trichogramma, które składają jaja w jaja omacnicy. Jest to metoda skuteczna, ale wymagająca precyzyjnego terminu aplikacji i oceny populacji szkodnika.
Zalecenia agrotechniczne
Ograniczenie populacji omacnicy prosowianki można uzyskać również poprzez odpowiednie zabiegi agrotechniczne:
- dokładne rozdrabnianie i przyorywanie resztek pożniwnych,
- zmianowanie roślin – unikanie monokultur,
- płytkie lub głębokie uprawki pożniwne eliminujące larwy zimujące.
Stosowanie zintegrowanych metod ochrony ogranicza nie tylko szkody gospodarcze, ale również ryzyko rozwoju odporności szkodnika na środki ochrony roślin.
Dowiedz się więcej na temat najnowszych technologii ochrony kukurydzy.