Spis treści
- Charakterystyka rubinowca owocowca
- Występowanie i znaczenie gospodarcze
- Cykl życiowy i rozwój
- Objawy żerowania
- Monitoring populacji
- Metody zwalczania rubinowca owocowca
- Działania profilaktyczne
Charakterystyka rubinowca owocowca
Rubinowiec owocowiec (Panonychus ulmi) to gatunek roztocza należący do rodziny przędziorkowatych. Jest powszechnie spotykanym szkodnikiem sadów owocowych, w szczególności jabłoni. Dorosłe osobniki mają charakterystyczną czerwoną barwę i są widoczne gołym okiem, zwłaszcza na spodniej stronie liści.
Występowanie i znaczenie gospodarcze
Rubinowiec owocowiec jest szeroko rozpowszechniony w Europie, w tym również w Polsce. Najczęściej występuje w sadach jabłoniowych, ale może żerować także na gruszach, śliwach, morelach i wiśniach. Jego obecność przekłada się bezpośrednio na spadek jakości owoców oraz kondycji drzew.
Cykl życiowy i rozwój
W warunkach klimatycznych Polski rubinowiec owocowiec rozwija od 5 do 8 pokoleń rocznie. Zimuje w postaci czerwonych jaj składanych w skupiskach u podstawy pąków i na konarach. Wylęg larw następuje wiosną, tuż po ruszeniu wegetacji. Czas rozwoju jednego pokolenia wynosi ok. 2-3 tygodni w okresie letnim.
Objawy żerowania
Rubinowiec owocowiec żeruje na spodniej stronie liści, wysysając soki z komórek roślinnych. Powoduje to pojawianie się drobnych, jasnych plamek – tzw. mozaikowatości. Silne porażenie prowadzi do przedwczesnego opadania liści, zaburzeń fotosyntezy oraz osłabienia całej rośliny. Objawy można łatwo pomylić z niedoborami mikroelementów lub innymi czynnikami stresowymi.
Monitoring populacji
Skuteczny monitoring rubinowca owocowca opiera się na regularnej lustracji liści, szczególnie w dolnych i środkowych partiach korony. Wskazane jest także użycie lupy ręcznej. Próg ekonomicznej szkodliwości dla jabłoni wynosi zwykle 5–10 osobników na liść w fazie wzrostu owoców.
Metody zwalczania rubinowca owocowca
W ochronie sadów przed rubinowcem owocowcem stosuje się podejście zintegrowane. W ramach strategii chemicznej wykorzystuje się preparaty akarycydowe dedykowane do zwalczania roztoczy. Szczególnie skuteczne są zabiegi wykonywane na przedwiośniu, zanim larwy wylęgną się z jaj zimujących. Dodatkowe zabiegi mogą być konieczne latem, w przypadku przekroczenia progu szkodliwości.
Ważne jest stosowanie środków selektywnych, aby ograniczyć negatywny wpływ na entomofagów, takich jak dobroczynki czy biegaczowate.
Przykładowe programy ochrony sadów można znaleźć na stronie INNVIGO – Insektycydy sadownicze.
Działania profilaktyczne
W ramach działań prewencyjnych istotne znaczenie mają:
- unikanie nadmiernego nawożenia azotowego, które sprzyja rozwojowi przędziorków,
- utrzymanie odpowiedniego zagęszczenia korony drzewa i przewiewności,
- wprowadzanie biologicznych metod ochrony, np. introdukcja drapieżnych roztoczy (dobroczynków),
- niszczenie jaj zimujących w okresie zimowym przez mechaniczne czyszczenie kory i gałęzi.
Dodatkowo warto skonsultować aktualne wytyczne z instytucjami naukowymi, np. PIORiN.
Rubinowiec owocowiec to szkodnik, którego obecność może znacząco wpłynąć na plonowanie sadów owocowych. Kompleksowe podejście do monitoringu i ochrony pozwala ograniczyć jego liczebność oraz uniknąć strat ekonomicznych.