Septorioza liści – poważne zagrożenie dla upraw zbóż
Septorioza liści to jedna z najczęściej występujących chorób grzybowych w uprawach zbóż, zwłaszcza pszenicy ozimej i jarej. Choroba ta prowadzi do znacznych strat w plonach, wpływając na obniżenie ilości i jakości uzyskanego ziarna. Charakteryzuje się powstawaniem nekrotycznych plam na liściach, które mogą prowadzić do przedwczesnego zamierania rośliny.
Jakie są objawy septoriozy liści?
Pierwsze objawy septoriozy liści pojawiają się zazwyczaj na starszych liściach w dolnych partiach rośliny. Typowe symptomy to:
- małe, chlorotyczne plamki, które z czasem brunatnieją,
- ciemne obwódki wokół plam,
- widoczne piknidia (czarne punkciki) wewnątrz plam, świadczące o rozwoju grzyba.
W miarę postępu choroby, liście tracą zdolność do fotosyntezy, co prowadzi do ich przedwczesnego żółknięcia i obumierania.
Kiedy rozwija się septorioza liści?
Septorioza rozwija się szczególnie intensywnie w warunkach wysokiej wilgotności oraz umiarkowanych temperatur, w przedziale 15–20°C. Do infekcji najczęściej dochodzi wiosną, ale objawy mogą być widoczne także latem, szczególnie po okresach częstych opadów.
W jakich uprawach występuje septorioza liści?
Septorioza liści atakuje głównie:
- pszenicę ozimą,
- pszenicę jarą,
- jęczmień,
- pszenżyto,
- żyto.
Choroba może rozprzestrzeniać się bardzo szybko, zwłaszcza w gęstych i nieodpowiednio przewietrzonych łanach, powodując znaczne straty w plonie.
Dlaczego septorioza liści jest groźna dla roślin?
Septorioza liści osłabia rośliny poprzez ograniczenie powierzchni asymilacyjnej liści, co skutkuje:
- zmniejszeniem tempa fotosyntezy,
- niedoborem składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego rozwoju kłosów,
- spadkiem jakości i ilości plonu,
- większą podatnością roślin na inne choroby i stresy abiotyczne.
Jak skutecznie zwalczać septoriozę liści?
Profilaktyka
Zapobieganie infekcji septoriozą liści powinno rozpocząć się już na etapie planowania uprawy. Ważne działania obejmują:
- stosowanie odmian odpornych lub tolerancyjnych na septoriozę,
- przestrzeganie zasad zmianowania roślin,
- dokładne przyorywanie resztek pożniwnych,
- utrzymanie odpowiedniej gęstości siewu, aby zapewnić lepsze przewietrzanie łanu.
Zabiegi ochronne
W przypadku wystąpienia objawów septoriozy niezbędne jest wykonanie zabiegów ochronnych z użyciem fungicydów. Najskuteczniejsze jest ich zastosowanie profilaktycznie lub przy pierwszych oznakach choroby. Regularne monitorowanie plantacji pozwala na szybkie wykrycie infekcji i ograniczenie jej rozprzestrzeniania się.
Optymalny termin zabiegów
Najlepszym momentem na wykonanie pierwszego zabiegu fungicydowego jest faza rozwoju roślin od końca krzewienia do fazy pierwszego kolanka. W zależności od presji choroby oraz warunków pogodowych, konieczne mogą być kolejne zabiegi w późniejszych fazach rozwojowych zbóż.
Podsumowanie
Septorioza liści to groźna choroba zbóż, która może znacząco ograniczyć potencjał plonowania roślin. Kluczowe w ochronie plantacji są działania profilaktyczne oraz szybka reakcja w przypadku wystąpienia pierwszych objawów. Regularne monitorowanie stanu zdrowia roślin i stosowanie odpowiednich zabiegów ochronnych pozwala ograniczyć straty i zapewnić wysoką jakość plonów.
