Spis treści
- Wprowadzenie
- Objawy rdzy jęczmienia
- Czynniki sprzyjające rozwojowi choroby
- Straty plonów spowodowane rdzą
- Profilaktyka i zapobieganie
- Zalecane zabiegi ochrony
- Podsumowanie
Wprowadzenie
Rdza jęczmienia to jedna z najpowszechniejszych i najbardziej szkodliwych chorób grzybowych upraw jęczmienia w Polsce. Choroba ta, choć często mylona z innymi plamistościami liści, ma charakterystyczne objawy, które pozwalają na jej rozpoznanie i podjęcie skutecznych działań ochronnych.
Objawy rdzy jęczmienia
Pierwsze oznaki rdzy jęczmienia pojawiają się zazwyczaj na liściach w postaci drobnych, rdzawego koloru urediniów. W miarę postępu choroby zmiany te mogą obejmować także łodygi i pochwy liściowe. Objawy te prowadzą do zmniejszenia powierzchni asymilacyjnej rośliny i pogorszenia jej ogólnego stanu zdrowotnego.
Czynniki sprzyjające rozwojowi choroby
Rdza jęczmienia rozwija się najintensywniej w warunkach wysokiej wilgotności powietrza i umiarkowanych temperatur (15–20°C). Gęste zasiewy, niewłaściwa rotacja upraw oraz obecność samosiewów zbóż ozimych zwiększają ryzyko wystąpienia infekcji.
Straty plonów spowodowane rdzą
Nieleczona rdza jęczmienia może prowadzić do znacznych strat plonów sięgających nawet 30%. Choroba osłabia fotosyntezę, pogarsza jakość ziarna oraz skraca okres wegetacyjny roślin. Straty te mają bezpośredni wpływ na rentowność produkcji zbóż.
Profilaktyka i zapobieganie
Zapobieganie rdzę jęczmienia opiera się na doborze odpornych odmian, stosowaniu prawidłowego zmianowania oraz eliminacji samosiewów. Należy unikać nadmiernego nawożenia azotem oraz dbać o przewiewność łanu poprzez odpowiednią obsadę roślin.
Zalecane zabiegi ochrony
W przypadku wystąpienia objawów rdzy jęczmienia konieczne jest zastosowanie zabiegów fungicydowych w fazach BBCH 31–39 oraz BBCH 49–57. Dobór środków ochrony roślin powinien być dostosowany do aktualnych zaleceń Instytutu Ochrony Roślin (IOR) oraz rejestru środków ochrony roślin gov.pl. Skuteczność ochrony można zwiększyć przez połączenie różnych mechanizmów działania oraz przestrzeganie zalecanych dawek i terminów oprysków.
Dodatkowo warto zapoznać się z informacjami dotyczącymi ochrony zbóż jarych oraz zwalczania chorób grzybowych w zbożach ozimych, gdzie opisano skuteczne strategie ochrony.
Podsumowanie
Rdza jęczmienia stanowi poważne zagrożenie dla plonów zbóż. Skuteczna ochrona wymaga działania profilaktycznego, szybkiej identyfikacji objawów oraz stosowania odpowiednich środków ochrony roślin. Wdrażanie zintegrowanych strategii ochrony pozwala minimalizować straty i zapewniać wysoką jakość produkcji rolniczej.
