Spis treści
- Charakterystyka rdzy brunatnej żyta
- Objawy rdzy brunatnej żyta
- Warunki sprzyjające rozwojowi choroby
- Profilaktyka i metody ograniczania porażenia
- Zabiegi ochrony fungicydowej
- Podsumowanie
Charakterystyka rdzy brunatnej żyta
Rdza brunatna żyta (Puccinia recondita f. sp. secalis) to choroba grzybowa zaliczana do grupy rdzy, atakująca głównie liście, a w sprzyjających warunkach także pochwę liściową i łodygę roślin żyta. Jest jednymi z głównych zagrożeń dla plonów zbóż ozimych, powodując obniżenie wydajności oraz jakości ziarna.
Więcej informacji na temat chorób zbóż można znaleźć na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Objawy rdzy brunatnej żyta
Pierwsze objawy rdzy brunatnej żyta pojawiają się zazwyczaj wiosną, w postaci drobnych, wydłużonych, brunatnych poduszeczek urediniosporycznych rozmieszczonych wzdłuż nerwów liści. W miarę rozwoju infekcji, zmiany obejmują większe powierzchnie liścia, co skutkuje zmniejszeniem powierzchni asymilacyjnej i przedwczesnym zamieraniem tkanek.
Warunki sprzyjające rozwojowi choroby
Rozwojowi rdzy brunatnej żyta sprzyjają łagodne zimy oraz wilgotna i ciepła pogoda w okresie wiosennym i wczesnoletnim. Optymalna temperatura dla rozwoju grzyba wynosi od 15 do 22°C przy wysokiej wilgotności względnej powietrza. Uprawy o zagęszczonym siewie oraz zredukowanym płodozmianie są bardziej narażone na infekcje.
Profilaktyka i metody ograniczania porażenia
Podstawowym działaniem zapobiegawczym jest stosowanie zdrowego materiału siewnego oraz przestrzeganie zasad płodozmianu. Wybór odpornych lub tolerancyjnych odmian żyta może znaczną miarą ograniczyć występowanie rdzy brunatnej. Istotna jest również odpowiednia agrotechnika, w tym zbilansowane nawożenie oraz unikanie przenawożenia azotem.
Szczegółowe zalecenia ochrony roślin dostępne są na stronie Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN).
Zabiegi ochrony fungicydowej
W przypadku przekroczenia progu ekonomicznej szkodliwości, zaleca się stosowanie fungicydów zawierających substancje aktywne skuteczne przeciwko grupie rdzy. Zabiegi powinny być wykonywane zapobiegawczo lub interwencyjnie na początku infekcji, w fazie strzelania w łodygę do fazy kłoszenia. Skuteczność ochrony zależy od trafnego terminu aplikacji oraz doboru preparatu.
Więcej informacji na temat ochrony zbóż ozimych znajduje się w sekcji ochrona zbóż ozimych.
Podsumowanie
Rdza brunatna żyta to choroba o dużym znaczeniu gospodarczym, która w sprzyjających warunkach może doprowadzić do istotnych strat plonu. Kompleksowe podejście łączące profilaktykę, agrotechnikę oraz chemiczną ochronę roślin pozwala skutecznie minimalizować ryzyko występowania tej choroby i utrzymać wysoką jakość produkcji rolnej.
