Chrabąszcz majowy

Spis treści

• Charakterystyka chrabąszcza majowego
• Cykl życiowy i rozwój
• Szkody wyrządzane przez chrabąszcza majowego
• Monitoring populacji i momenty zagrożenia
• Metody ograniczania liczebności chrabąszcza
• Wpływ środowiskowy i znaczenie entomologiczne
• Podsumowanie

Charakterystyka chrabąszcza majowego

Chrabąszcz majowy (Melolontha melolontha) to duży owad z rodziny poświętnikowatych (Scarabaeidae), szeroko rozpowszechniony w Europie. Dorosły osobnik osiąga długość około 25–30 mm, ma brunatne pokrywy skrzydeł oraz charakterystyczne wachlarzowate czułki. Gatunek jest znany z masowych pojawów, które cyklicznie występują co kilka lat.

Cykl życiowy i rozwój

Chrabąszcz majowy rozwija się przez okres 3–5 lat, w zależności od warunków klimatycznych i glebowych. Samica składa jaja w glebie, z których wylęgają się larwy (pędraki). Larwy żerują na korzeniach roślin, głównie traw, zbóż oraz warzyw, stanowiąc zagrożenie dla upraw. Etapy rozwoju obejmują:

• jajo – składane w glebie na głębokości do 20 cm,
• larwa (pędrak) – najdłuższy etap, trwa nawet 3 lata,
• poczwarka – przeobrażenie w formę dorosłą,
• owad dorosły – aktywny w maju i czerwcu, żyje kilka tygodni.

Szkody wyrządzane przez chrabąszcza majowego

Zarówno larwy, jak i dorosłe owady mogą wyrządzać znaczne szkody. Pędraki uszkadzają korzenie roślin uprawnych, co prowadzi do więdnięcia, zamierania i strat plonów. Dorosłe osobniki żerują na liściach drzew liściastych, takich jak dęby, brzozy, buki czy drzewa owocowe.

W przypadku silnych nalotów może dojść do ogołocenia koron drzew z liści. Żerowanie pędraków bywa szczególnie dotkliwe w uprawach traw, zbóż, warzyw oraz młodych drzewostanów leśnych.

Monitoring populacji i momenty zagrożenia

Efektywna ochrona upraw przed chrabąszczem majowym wymaga systematycznego monitorowania. Do metod należą:

• obserwacja nalotów dorosłych owadów na roślinność,
• kontrola obecności larw w glebie (profil glebowy),
• wykładanie pułapek feromonowych.

Największe zagrożenie przypada na maj i czerwiec, gdy dorosłe owady są aktywne, oraz na późną wiosnę i lato, kiedy larwy intensywnie żerują w glebie.

Metody ograniczania liczebności chrabąszcza

W ograniczaniu populacji chrabąszcza majowego stosuje się szereg metod, zależnych od fazy rozwoju:

Zwalczanie pędraków w glebie

Najskuteczniejszym podejściem jest ograniczenie liczby pędraków w glebie przed siewem lub nasadzeniami. Stosuje się wówczas preparaty zarejestrowane do zwalczania larw chrząszczy. Więcej o ochronie konkretnych upraw można znaleźć w sekcjach:

• Ochrona kukurydzy
• Ochrona ziemniaka

Ograniczanie liczby dorosłych owadów

W sadownictwie i uprawach specjalistycznych można wdrażać pułapki świetlne lub feromonowe. Zastosowanie oprysków w czasie masowych nalotów może ograniczyć populację osobników dorosłych, choć nie zawsze jest możliwe w warunkach polowych.

Wpływ środowiskowy i znaczenie entomologiczne

Chrabąszcz majowy, mimo negatywnego wpływu na uprawy, odgrywa również rolę w ekosystemie – stanowi pożywienie dla ptaków, ssaków owadożernych oraz owadów drapieżnych. W środowiskach leśnych i na łąkach może przyczyniać się do naturalnego spulchniania gleby.

Przy wdrażaniu metod zwalczania należy uwzględnić wpływ na organizmy pożyteczne i minimalizować stosowanie środków ochrony nieprzyjaznych środowisku. Informacje na temat bezpiecznego stosowania produktów można znaleźć na stronach instytucji takich jak PIORiN.

Podsumowanie

Chrabąszcz majowy to jeden z ważniejszych szkodników glebowych i liściożernych, wymagający zintegrowanego podejścia w ochronie upraw. Kluczowe znaczenie mają działania prewencyjne, monitoring oraz odpowiedni dobór środków ochrony roślin. Efektywne zarządzanie populacją tego owada przekłada się bezpośrednio na zdrowotność roślin i opłacalność produkcji.