Spis treści
- Charakterystyka choroby
- Objawy septoriozy plew pszenicy
- Czynniki sprzyjające rozwojowi
- Profilaktyka i zwalczanie
- Znaczenie gospodarcze
Charakterystyka choroby
Septorioza plew pszenicy (Septoria nodorum blotch) to jedna z głównych chorób grzybowych zagrażających uprawom pszenicy ozimej. Wywoływana jest przez grzyba Parastagonospora nodorum, który infekuje głównie liście, pochwy liściowe oraz plewy. W sprzyjających warunkach może prowadzić do znacznych strat plonu, obniżenia jakości ziarna oraz zwiększonego ryzyka wtórnych infekcji.
Objawy septoriozy plew pszenicy
Charakterystyczne objawy septoriozy pojawiają się na górnych częściach rośliny, szczególnie w fazie kłoszenia i dojrzewania ziarna:
- brunatne, nekrotyczne plamy na liściach i pochwach liściowych,
- ciemne przebarwienia i nekrozy na plewach kłosa,
- obecność piknid z zarodnikami konidialnymi, widocznych jako czarne punkty,
- zaburzenia dojrzewania ziarna oraz jego pomniejszona jakość i masa.
Różnicowanie z innymi chorobami
Septoriozę plew łatwo pomylić z septoriozą liści lub fuzariozą kłosów. Kluczowe są obserwacje miejsca infekcji oraz obecność struktur zarodnikotwórczych.
Czynniki sprzyjające rozwojowi
Rozwojowi septoriozy plew pszenicy sprzyjają następujące warunki:
- wysoka wilgotność względna powietrza (>85%),
- długotrwałe zwilżenie liści i plew,
- temperatura w zakresie 15–25°C,
- gęsty siew, ograniczona cyrkulacja powietrza w łanie,
- uprawa pszenicy po pszenicy (monokultura).
Profilaktyka i zwalczanie
Skuteczna ochrona pszenicy przed septoriozą plew opiera się na łączeniu metod agrotechnicznych oraz chemicznych:
Metody agrotechniczne
- stosowanie zmianowania zbożowo-strączkowego,
- głębokie przyorywanie resztek pożniwnych,
- unikanie nadmiernego zagęszczenia łanu,
- dobór odmian mniej podatnych na infekcję.
Ochrona chemiczna
Zabiegi fungicydowe są kluczowe w okresie strzelania w łodygę i kłoszenia. Preparaty należące do grupy triazoli i SDHI powinny być stosowane z rotacją substancji czynnych w celu uniknięcia odporności patogena. Przykładowe rozwiązania można znaleźć w dziale ochrona zbóż ozimych.
Znaczenie gospodarcze
Septorioza plew pszenicy powoduje spadek jakości technologicznej ziarna, obniżenie masy tysiąca ziaren (MTZ) oraz wzrost zawartości mikotoksyn. Straty plonu mogą sięgać 10–20% w przypadku silnej infekcji i braku ochrony. Monitorowanie plantacji oraz precyzyjne planowanie zabiegów ochronnych jest kluczowe dla utrzymania opłacalności produkcji zbóż.
Więcej informacji o chorobach upraw można znaleźć na stronie INNVIGO – choroby oraz w publikacjach PIORiN.
