Stonka ziemniaczana

Spis treści

• Charakterystyka stonki ziemniaczanej
• Cykl życiowy i rozmnażanie
• Szkody wyrządzane przez stonkę ziemniaczaną
• Monitoring i progowanie zagrożenia
• Metody zwalczania stonki ziemniaczanej
• Znaczenie integrowanej ochrony roślin

Charakterystyka stonki ziemniaczanej

Stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata) to jeden z najgroźniejszych szkodników upraw ziemniaka. Gatunek ten pochodzi z Ameryki Północnej, skąd rozprzestrzenił się na inne kontynenty, w tym Europę. Dorosłe osobniki mają charakterystyczne, żółto-czarne prążki na pokrywach skrzydeł, co czyni je łatwymi do identyfikacji.

Cykl życiowy i rozmnażanie

Stonka ziemniaczana zimuje w glebie jako dorosły chrząszcz, a na wiosnę opuszcza schronienia i przystępuje do żery. Samice składają jaja w zbitkach po kilkanaście sztuk na spodniej stronie liści. Larwy, po wylęgu, przechodzą przez cztery stadia rozwojowe, intensywnie żerując na naci ziemniaka, a następnie przepoczwarzają się w glebie. W warunkach klimatycznych Polski stonka może wydać 1-2 pokolenia rocznie.

Szkody wyrządzane przez stonkę ziemniaczaną

Zarówno larwy, jak i dorosłe chrząszcze żerują na liściach ziemniaka, powodując ich uszkodzenia i defoliację. W skrajnych przypadkach dochodzi do gołokorzenienia roślin, co prowadzi do znacznych strat plonu. Największe szkody występują przy masowym występowaniu larw w okresie intensywnego wzrostu naci.

Monitoring i progowanie zagrożenia

Skuteczna ochrona plantacji rozpoczyna się od regularnego monitoringu obecności stonki ziemniaczanej. Obserwacje należy prowadzić od momentu wschodów ziemniaka, notując liczbę osobników dorosłych i larw. Warto kierować się progami ekonomicznej szkodliwości zalecanymi przez instytucje naukowe, np. MRiRW czy PIORiN.

Metody zwalczania stonki ziemniaczanej

Zwalczanie tego szkodnika obejmuje:

• Zabiegi agrotechniczne – płytka orka, zmianowanie, głębokie podorywki ograniczają liczebność zimujących chrząszczy,
• Metody mechaniczne – zbieranie chrząszczy i larw z roślin (w uprawach ekologicznych),
• Zwalczanie biologiczne – wykorzystanie naturalnych wrogów stonki, jak np. drapieżne pluskwiaki czy pasożytnicze nicienie,
• Zabiegi chemiczne – stosowanie środków ochrony roślin zgodnie z zaleceniami i rotacją mechanizmów działania, aby zapobiegać odporności populacji.

Znaczenie integrowanej ochrony roślin

Stosowanie tylko jednego sposobu ochrony nie jest skuteczne na dłuższą metę. Dlatego tak ważne jest wdrażanie integrowanej ochrony roślin (IPM), łączącej metody biologiczne, agrotechniczne i chemiczne. Wybór środków chemicznych powinien być zgodny z aktualnym rejestrem środków ochrony roślin, a ich stosowanie poprzedzone analizą sytuacji na plantacji.

Dodatkowe informacje o ochronie ziemniaka można znaleźć na stronie uprawy ziemniaka – INNVIGO.